„PRZESZŁOŚĆ ZACHOWANA W PAMIĘCI STAJE SIĘ CZĘŚCIĄ TERAŹNIEJSZOŚCI „
STRONA W BUDOWIE
Kurzeszyn – kościół murowany p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski.
Parafia Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, erygowana została w 1512 r.
Rys historyczny: Parafia w Kurzeszynie erygowana została w 1512 r. Pierwszy drewniany kościół p.w. św. Katarzyny ufundował i uposażył jeden z książąt mazowieckich. Kolejną świątynię, także drewnianą i pod tym samym wezwaniem wzniósł w 1607 r. biskup łucki Paweł Wołucki. On też w 1616 r. dokonał jej konsekracji. Kościół posiadał sześć ołtarzy. Z zapisu wizytacyjnego z 1762 r. wiadomo, że duszpasterzowało przy nim dwóch kapłanów: proboszcz i wikariusz, a kościół był już „nadrujnowany”. Jednak dopiero w 1853 r. został odnowiony. W 1914 r., podczas działań wojennych prowadzonych w ramach bitwy nad Rawką, kościół spłonął. W latach 1922-1924 z ofiar parafian zbudowano obecną murowaną świątynię p.w. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski, którą w 1931 r. konsekrował arcybiskup metropolita warszawski Aleksander kard. Kakowski.
Kościół wzniesiono na planie prostokąta, zamkniętego nieco węższą absydą prezbiterium. Jest to jednonawowy budynek, kryty dwuspadowym dachem, z wieżyczką na sygnaturkę nad nawą i wieżą dzwonniczą częściowo wtopioną w fasadę. Główne drzwi ujęte są w portal zwieńczony trójkątnym szczytem, wspartym na dwóch kolumnach typu toskańskiego. Na chórze muzycznym zamontowane są organy zbudowane w 1934 r. przez firmę Zygmunta Kamińskiego z Warszawy (według tabliczki zamontowanej na kontuarze: przez firmę Kamińskich), w 2007 r. gruntownie odrestaurowane przez Mirosława Prymka z Warszawy. W zamkniętym wieloboczną absydą prezbiterium stoi ołtarz główny z obrazem Matki Bożej Częstochowskiej, flankowany figurami Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Józefa z Dzieciątkiem.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Gaj, Helenów, Jakubów, Jelitów, Kurzeszyn, Kurzeszyn Nowy, Kurzeszynek, Linków, Niwna (do numeru 45), Pokrzywna, Przewodowice, Rogówiec, Rossocha Majątek, Rossocha Nowa, Rossocha Stara, Wołucza, Zagórze
Zdjęcia wykonane 27.08.2006r., 20.05.2007r.
Lewin – kościół drewniany p.w. św. Stanisława Biskupa.
Parafia św. Stanisława Biskupa, erygowana 1302 r.
Rys historyczny: Lewin to stara, czternastowieczna wieś. Parafia została tu erygowana w 1302 r. Według wizytującego parafię archidiakona warszawskiego Pawła Piaseckiego w roku 1603 był tu drewniany kościół p.w. św. Stanisława biskupa, poświęcony, z trzema ołtarzami, przy którym znajdowała się szkoła parafialna. Daje to wyobrażenie o zamożności parafii, skoro przy kościele utrzymywał się rektor szkoły. Po upadku powstania listopadowego parafia została rozwiązana i do 1928 r. administrowali nią proboszczowie parafii Biała Rawska i Sadkowice. Samodzielność przywrócono jej 1 X 1928 r. dzięki staraniom ks. Juliana Kowalskiego: wtedy arcybiskup metropolita warszawski Aleksander kard. Kakowski erygował ją ponownie. Była wówczas jedną z najmniejszych parafii archidiecezji warszawskiej.
Obecna drewniana świątynia została wybudowana ok. 1800 r. dzięki Marii Piekarskiej, właścicielce dóbr Studzianki oraz ofiarności parafian, ponieważ poprzednia zapaliła się od wiecznej lampki i spłonęła. Pozostała po niej zabytkowa, renesansowa ambona z 1630 r., dzieło Hieronima Świdzińskiego oraz wizerunek Matki Bożej Łaskawej, Lewińskiej Pani. Ze starego kościoła pochodzi także współczesna obrazowi zabytkowa monstrancja, natomiast uposażenie należy do wcześniejszej świątyni. W centrum barokowego ołtarza głównego znajduje się otoczony czcią cudowny obraz Matki Bożej Łaskawej Lewińskiej z XVII w., od 1768 r. ozdobiony zabytkową sukienką i zasłaniany wizerunkiem św. Józefa. Sercem świątyni jest bogato zdobiony ołtarz, nad którym na belce tęczowej umieszczono krzyż flankowany figura mi Apostołów Piotra i Pawła, pierwotnie zdobiącymi skrzydła jednego z ołtarzy bocznych.
W latach osiemdziesiątych XX w., ze względu na zły stan rozebrano ołtarze boczne, z których zachowały się osiemnastowieczne wizerunki św. Stanisława biskupa i św. Antoniego, umieszczone obecnie po obu stronach prezbiterium. Z lewej strony podwyższonego prezbiterium znajduje się obraz św. Barbary z tradycyjnymi atrybutami: mieczem i Eucharystią oraz wspomniana ambona z 1630 r., ozdobiona postaciami Ewangelistów i Chrystusa Króla. Do wyposażenia należą także: zabytkowa chrzcielnica, kamienna kropielnica, stojąca w kruchcie kościoła oraz stacje Drogi Krzyżowej. Obok kościoła znajduje się drewniana, zabytkowa dzwonnica z tego samego okresu, oszalowana, o konstrukcji zrębowej, w której wiszą dwa dzwony z XIX w.: św. Stanisław i św. Michał.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Lewin, Przyłuski Kolonia, Rylsk, Rylsk Mały, Studzianki, Wólka Strońska, Zabłocie, Zuski
Zdjęcia wykonane 18.03.2007r., 28.08.2011r.
Zdjęcia wykonane 08.04.2018r.
Lipce Reymontowskie – kościół drewniany.
Drewniana kaplica cmentarna, zbudowana w XVIII wieku, orientowana, konstrukcji zrębowej, na rzucie prostokąta. Wewnątrz strop. Ołtarz z obrazem św. Józefa z dekoracją w stylu rejencji i rokoko. Organy z XVII w.
Zdjęcia wykonane 03.05.2012r.
Lipka – klasztor.
Parafia Lipka.
Parafia Lipka jako pierwsza opowiedziała się za mariawityzmem. 8-go lutego 1906 roku wyodrębniła się z niesułkowskiej parafii rzymskokatolickiej. Początkowo modlono się w tymczasowej drewnianej kaplicy zwanej „szopką”. W maju 1907 roku przystąpiono do budowy kościoła na gruntach darowanych przez lipkowskich gospodarzy. Budowa trwała ponad 2 lata. Uroczystego poświecenia w dniu 17 października 1909 roku dokonał nowokonsekrowany w Utrechcie w Holandii biskup mariawicki ks. Jan M. Michał Kowalski. Parafia mariawicka miała duży wkład w ożywienie duchowe mieszkańców Lipki i okolicznych wiosek, ale również w dziedzinie pracy oświatowo – charytatywnej i społeczno – zawodowej. Przy parafii istniała szkoła podstawowa, ochronka, dom starców, biblioteka, a także piekarnia, sklep i wzorowo prowadzone gospodarstwo rolne i sadowniczo – pszczelarskie. Dziś do parafii należy około 1400 wiernych, skupionych w 470 rodzinach. Swym zasięgiem obejmuje 11 wiosek, do parafii należą też mariawici zamieszkali w Brzezinach i innych odleglejszych miejscowościach.
16 lipca 2006 roku, w parafialne święto Matki Boskiej Szkaplerznej, odbyła się podniosła uroczystość 100-lecia istnienia parafii mariawickiej w Lipce. Podczas uroczystej Sumy Biskup M. Ludwik Jabłoński udzielił sakramentu bierzmowania 30-osobowej grupie młodzieży.
Po nabożeństwie odbyła się okolicznościowa akademia, w której wystąpili: dzieci i młodzież z Lipki, chór diecezji śląsko-łódzkiej i zespół folklorystyczny „Lipkowianki”. W Parafii Lipka od samego jej początku istnieje chór, od 1946 roku orkiestra dęta. Swym śpiewem i muzyką nadają podniosły nastrój odbywającym się w parafii okolicznościowym uroczystościom.
Parafia realizując swoja misję w Dziele Wielkiego Miłosierdzia, jakie Pan Jezus objawił Świętej Marii Franciszce w dniu 2 sierpnia 1893 roku szczególnie pielęgnuje miesięczną Adorację Przenajświętszego Sakramentu. 2-go każdego miesiąca w Kościele w Lipce licznie gromadzą się mariawici, by upraszać łaskę miłosierdzia Bożego dla świata, kraju, parafii, rodzin i wszystkich ludzi dobrej woli.
Zdjęcia wykonane 01.05.2007r., 28.10.2012r.
Łęgonice Duże – kościół drewniany p.w. św. Jana Chrzciciela.
Parafia św. Jana Chrzciciela.
Rys historyczny: Już w XII w. Łęgonice należały do arcybiskupstwa gnieźnieńskiego, co potwierdza bulla Innocentego II z 1136 r., zatwierdzająca posiadłości arcybiskupów gnieźnieńskich. Oni to w XIII w. fundowali pierwszy łęgonicki kościół p.w. św. Jana Chrzciciela oraz erygowali przy nim parafię. Dane źródłowe z początku XVI w. informują, iż oprócz proboszcza pracowało w parafii dwóch wikariuszy, utrzymywanych z plebańskiego stołu. Z zapisków z lat 1521 i 1541 wiadomo, że beneficjum parafialne było wcielone do uposażenia miejscowego oficjalatu okręgowego, który w mieście Łęgonice miał siedzibę od XIV do XVI w. W 1623 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński Wawrzyniec Gembicki, prymas Polski, oddał Łęgonice na wieczystą własność Metropolitalnej Kapitule Gnieźnieńskiej. Tego samego roku darowiznę tę potwierdził król Zygmunt III Waza oraz w 1633 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński Jan Wężyk, prymas Polski. W 1725 r. wybudowano drugi kościół, drewniany, przy którym w połowie XVIII w. (1762 r.) duszpasterzował pleban z tytułem jego rektora (proboszczem była Kapituła Gnieźnieńska), wraz z wikariuszem. Kościół ten przetrwał do dzisiaj.
Jest to orientowana, drewniana budowla o konstrukcji zrębowej, oszalowana, przykryta dwuspadowym dachem. Prostokątna nawa, z węższym prezbiterium, została wielobocznie zamknięta i przedłużona zakrystią. od nawy odchodzą dwie kruchty. W barokowym ołtarzu głównym znajduje się obraz „Chrystus w otoczeniu aniołów i świętych”. Po jego obu stronach stoją rzeźby świętych Apostołów Piotra i Pawła. Na tęczowej belce umieszczono rokokowy krzyż. Dwa ołtarze boczne, po lewej i prawej stronie prezbiterium, mieszczą obrazy: św. Jana Chrzciciela w polu centralnym i bł. Franciszki Siedliskiej na drugiej kondygnacji oraz Matki Bożej Częstochowskiej w polu centralnym i bł. Honorata Koźmińskiego na drugiej kondygnacji. Na szczególną uwagę zasługuje chrzcielnica z X w., pełniąca dziś funkcję kropielnicy oraz haftowane srebrem ornaty i baldachim, wykonane ze zdobytych chorągwi tureckich, a także piszczałko we organy, które w roku 1999 przeszły kapitalny remont. W kruchcie swoje miejsce znalazły dwa feretrony: z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Dominika oraz z wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Jakuba. Ponad boazerią, która otula całe wnętrze kościoła, znajdują się rzeźbione w jasnym drewnie stacje Drogi Krzyżowej. W latach 1965, 1983-1989 oraz 2001 w kościele dokonano wiele prac renowacyjnych i remontowych.
Na terenie parafii, w Roszkowej Woli, znajduje się kościółek filialny p.w. bł. Matki Franciszki Siedliskiej. Jest to jednonawowa, murowana kaplica, której budowę rozpoczęto 20 IV 1986 r. Tego dnia poświęcono plac budowy oraz krzyż, będący dziełem Kazimierza Januszka i uroczyście odprawiono pierwszą Mszę św., by następnego dnia rozpocząć prace fundamentowe. 30 X 1989 r. arcybiskup metropolita gnieźnieńsko-warszawski Józef kard. Glemp, prymas Polski, dokonał uroczystej konsekracji kaplicy i nadał jej (jako pierwszej na świecie) wezwanie bł. Matki Franciszki Siedliskiej. W mury tworzące prezbiterium włączono fragmenty cegieł pochodzące z dworu rodziny Siedliskich. Ołtarz główny poświęcony został patronce. oprócz obrazu znajduje się w nim najcenniejszy skarb: relikwie błogosławionej. 1 XII 1996 r. poświęcono Drogę Krzyżową, dar miejscowych rodzin, a 18 VII 1997 r. obiekt został przekazany Zgromadzeniu Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu. Siostry najpierw zajęły część mieszkalną, a w 2001 r. osiedliły się na stałe, urządzając dom zakonny.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Bieliny, Dąbrowa-Józefów, Domaniewice, Jeziorzec, Łęgonice, Nowe Bieliny, Nowe Łęgonice, Roszkowa Wola
Zdjęcia wykonane 18.02.2007r., 19.08.2012r.
Zdjęcia wykonane 22.04.2018r.
Łęgonice Małe – kościół drewniany p.w. św. Marii Magdaleny.
Parafia św. Marii Magdaleny, erygowana w 1521 roku.
Rys historyczny: Łęgonice Małe to bardzo stara osada, której początki datowane są jeszcze na okres neolitu. W 1420 roku stała się miastem na prawie magdeburskim, za sprawą arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Trąby. Prawa miejskie utraciła dopiero pod koniec XIX wieku.
Parafia w Łęgonicach Małych została erygowana w 1521 roku. Jednak pierwszy kościół drewniany zbudowany został już wcześniej, w trakcie lokacji miasta, a następnie przekazany klasztorowi Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Chrystusowego z Miechowa (tzw. Bożogrobców), którzy do XIX wieku piastowali tu probostwo. W 1521 roku dzięki ich staraniom oraz prymasa Jana Łaskiego, zbudowana została druga drewniana świątynia p.w. Rozesłania Apostołów i św. Marii Magdaleny. Niestety spłonęła. W 1775 roku oddano w Łęgonicach Małych do użytku kolejny kościół, zbudowany z drewna modrzewiowego. Właśnie tę świątynię możemy tu dziś podziwiać.
Od frontu jednonawowego kościoła pięknie prezentuje się niska wieża konstrukcji mieszanej, zrębowo-słupowej, z ciasnawą kruchtą w przyziemiu, kryta łamanym gontowym dachem namiotowym. To element charakterystyczny dla bryły tego kościoła. Na kalenicy, także krytego gontem, jednokalenicowego, okrywającego nawę i prezbiterium dachu, ustawiona została smukła wieża na sygnaturkę, zwieńczona drewnianym hełmem.
Wnętrze kościoła, jasne i pełne złoceń, kilkadziesiąt lat temu przyozdobione zostało polichromią. Świątynia charakteryzuje się barokowo-klasycystycznym wyposażeniem, pochodzącym z około XVIII wieku. Są to ołtarz główny oraz trzy ołtarze boczne, a także ambona. Po prawej stronie ołtarza głównego znajduje się obraz, przedstawiający bł. ks. Jerzego Popiełuszkę, a po lewej podobiznę św. Jana Pawła II.
Dawna dzwonnica ma unikalną, również mieszaną konstrukcję. Dolna jej kondygnacja jest zrębowa, górna słupowa. Nakrywa ją łamany dach namiotowy. Sto lat temu opisał ją znany polski historyk i etnograf Zygmunt Gloger, publikując również jej rysunek.
Miejscowości należące do parafii:
Borowiec, Dąbrowa, Łęgonice Małe, Myślakowice, Myślakowice Kol.
Zdjęcia wykonane 18.02.2007r., 19.08.2012r.
Zdjęcia wykonane 14.10,2013r., 22.04.2018r.
Łęgonice Nowe – kościół murowany p.w. św. Rocha.
Rys historyczny: Niespełna 2 km od Łęgonic Dużych znajduje się Górka Zgody, na której 31 VII 1666 r. nastąpiło pojednanie rokoszan pod przywództwem Jerzego Lubomirskiego z królem Janem Kazimierzem. Zawarto wówczas kompromisową ugodę, kładącą co prawda kres domowej wojnie, ale wstrzymującą proces reform niezbędnych do wydźwignięcia Rzeczypospolitej z kryzysu, w jakim znalazła się po wojnie ze Szwecją (1655-1660). Na pamiątkę tejże ugody postawiono w tym miejscu drewnianą kaplicę p.w. św. Rocha, która w roku 1858 została przebudowana na murowaną, lecz po 66 latach, podczas wojny, doszczętnie zniszczona. W roku 1928 budynek odbudowano, ale po niespełna 20 latach spłonął od uderzenia pioruna. Wzniesiony w całości z cegły w 1947 r., jednonawowy z absydą i z czterema małymi kaplicami bocznymi, stoi do dziś. Wnętrze ozdobił artysta malarz Zbigniew Zieliński malowidłami w stylu wycinanek ludowych, z czternastoma postaciami świętych. Centralną ścianę prezbiterium zdobi wizerunek św. Rocha, patrona chorych, który do dzisiaj czczony jest na Ziemi Łęgonickiej. W podziękowaniu za cudowny powrót do zdrowia ks. proboszcza Nieporskiego, w 1737 r., sprowadzono tu relikwie Świętego Krzyża, a także powstała pustelnia. Do kaplicy pielgrzymują liczne grupy wiernych, szczególnie w dzień odpustu, tj. 16 sierpnia.
Zdjęcia wykonane 18.02.2007r., 10.04.2011r.
Zdjęcia wykonane 11.03.2012r., 29.12.2019r.
