„PRZESZŁOŚĆ ZACHOWANA W PAMIĘCI STAJE SIĘ CZĘŚCIĄ TERAŹNIEJSZOŚCI „
Zdjęcie zrobione 2011-10-02 Zuski. Zdzisław Socha na wycieczce rowerowej do kościoła drewnianego w Lewinie.
BABSK – kościół murowany p.w. św. Stanisława, biskupa i męczennika.
Parafia św. Antoniego z Padwy, erygowana ok. 1540 r.
Rys historyczny: Parafia została erygowana ok. 1540 r. Wtedy też pobudowano drewniany kościół p.w. św. Stanisława, biskupa i męczennika. W roku 1603, podczas wizytacji parafii przeprowadzonej przez biskupa poznańskiego W. Goślickiego, uposażenie kościoła i parafii było zapewne bardzo ubogie, bowiem wizytator nie zastał przy kościele ani proboszcza, ani wikarego. Wspomniany kościół św. Stanisława służył wiernym do roku 1778, tj. do czasu gdy zawalił się ze starości. Na jego miejscu, w latach 1803-1809, z inicjatywy ówczesnych właścicieli Babska, czyli podkomorzego warszawskiego Józefa okęckiego i jego żony Franciszki z Rudzkich, wybudowano obecny kościół pw. św. Antoniego Padewskiego. Potwierdza to tablica umieszczona szczycie jego frontonu, z napisem: „Deo, Josephus et Franciska de Rudzkie okęccy, succamera …varsoviens erexerunt MDCCLCIX die 30 febris”. Konsekracji dokonał 18 IX 1864 r. biskup sufragan kujawsko-kaliski Tadeusz Łubieński. Kościół, zbudowany w stylu klasycystycznym, powstał prawdopodobnie według projektu Piotra Aignera (1746-1811). Dziełem tego architekta jest m.in. przybudowany fronton kościoła św. Anny w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście.
Wnętrze kościoła jest jasne, rozświetlone. Nad wejściem góruje chór, wsparty na dwóch kwadratowych kolumnach, z osiemnastowiecznymi organami. W oddzielonym prezbiterium stoi duży, murowany ołtarz, ozdobiony czterema kolumnami. W ołtarzu znajduje się najcenniejszy obiekt zabytkowy, czyli obraz olejny Matki Bożej Częstochowskiej z Dzieciątkiem na ręku. ołtarze boczne dedykowane są św. Antoniemu i św. Józefowi. Na uwagę zasługują: ambona w kształcie łodzi ze wzdętymi żaglami i orłem na dziobie, nawiązująca do sceny z Ewangelii, kiedy Chrystus przemawiał do tłumów z łodzi nad brzegiem jeziora Genezaret. Ściany kościoła zdobią liczne epitafia poświęcone pamięci zmarłych fundatorów: okęckich z Babska oraz Węgrzeckich, dawnych właścicieli sąsiedniego majątku Raducz. Warto zwrócić uwagę na konfesjonał z XIX w. i klasycystyczną metalową chrzcielnicę. Pod prezbiterium znajdują się groby fundatorów kościoła i ich rodzin.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Babsk, Franopol, Julianów Raducki, Raducz, Studzianek, Wólka Babska
Zdjęcia wykonane 12.05.2007r.
BEŁCHÓW – kościół murowany p.w. św. Macieja Apostoła.
Parafia św. Macieja, erygowana 1 IV 1648 r.
Rys historyczny: Historia parafii w Bełchowie sięga połowy XVII w. Pierwszy kościół w tym miejscu, zapewne drewniany, dedykowany św. Maciejowi Apostołowi, wybudowany został przed 1548 r., jako filialny parafii w Skierniewicach, do której Bełchów przynależał. Konsekrował go w tymże 1548 r. biskup sufragan gnieźnieński Sebastian Żydowski. W sto lat później, tj. 1 IV 1648 r., przy kościele tym arcybiskup metropolita gnieźnieński Maciej Łubieński, prymas Polski, erygował parafię p.w. św. Macieja Apostoła, wydzielając ją z parafii św. Jakuba Apostoła w Skierniewicach. Kościół ten w 1755 r. odnowiono oraz dobudowano wieżę i zakrystię. Przetrwał on do roku 1826 r. Ze względu na zły stan techniczny rozebrano go. Liturgię w tym czasie sprawowano w Dzierzgowie, w prowizorycznej kaplicy postawionej na gruntach kościelnych.
W 1832 r. zbudowano w Bełchowie drewniany, prowizoryczny kościołek, który przetrwał do 1866 r. Dzięki staraniom ówczesnego proboszcza ks. Juliana Turulskiego (1865-1867) ze składek parafian wybudowano obecny kościół murowany, jednonawowy, orientowany. Poświęcił go dnia 21 VIII 1867 r. ks. Maciej Wołowicz, a konsekrował w dniu 7 VI 1887 r. arcybiskup metropolita warszawski Wincenty Chościak-Popiel. W latach 1900-1902 ówczesny proboszcz, ks. Daniel Michałowski, dobudował do niego prezbiterium i kaplicę. W ten sposób otrzymał on kształt krzyża.
Kościół posiada sześć ołtarzy. Ołtarz główny, drewniany, z przełomu XVII i XVIII w., mieści obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, w srebrnych sukienkach z XVIII w., którego zasuwą jest obraz Jezusa Ukrzyżowanego. Po bokach ołtarza znajdują się figury: Matki Bożej Bolesnej i św. Jana Apostoła. W drewnianych ołtarzach bocznych znajdują się: w lewym obraz św. Macieja Apostoła, którego zasuwą jest obraz Przemienienia Pańskiego, zaś dodatkową ozdobę stanowią figury św. Jadwigi Śląskiej i św. Kazimierza Jagiellończyka, w prawym obraz św. Stanisława biskupa, z towarzyszącymi mu figurami św. Wojciecha i św. Stanisława Kostki. W nawie kościoła znajdują się dwa murowane, bliźniacze ołtarze, poświęcone: z lewej św. Józefowi z Dzieciątkiem, a z prawej św. Annie nauczającej Maryję. W kaplicy bocznej znajduje się drewniany, polichromowany na biało ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa z obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy na zasuwie.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Bełchów, Borowiny, Dzierzgów, Dzierzgówek, Polesie, Serwituty, Sierakowice Lewe, Sierakowice Prawe.
Ulice: (w Bełchowie) 1 Maja, Broniewskiego, Brzozowa, Chopina, Cicha, Dworcowa, Gwardii Ludowej, Kilińskiego, Kościuszki, Leśna, Mickiewicza, Miodowa, Narutowicza, Ogrodowa, Orzeszkowej, Polna, Przemysłowa, Reymonta, Różana, Skłodowskiej, Słoneczna, Sosnowa, Szkolna, Żeromskiego
Zdjęcia wykonane 01.07.2012r.
BIAŁA – kościół drewniany p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła.
Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła, erygowana 8 XI 1927 r. (bp Wincenty Tymieniecki).
Rys historyczny: Kościół z 2 poł. XVIII w. Zbudowany z fundacji sędziego łowickiego Franciszka Wilkanowskiego. Rozbudowany w 1938 r. – dobudowa zakrystii i kruchty. Odnowiony w latach 1945 – 46. W 1983 r. wymieniono szalunek.
Drewniany kościół, trójnawowy konstrukcji zrębowej. Nie orientowany, zbudowany z drewna modrzewiowego. Mniejsze prezbiterium od nawy, zamknięte trójbocznie z boczną zakrystią. Fasada zwieńczona dwukondygnacjowym barokowym szczytem z dużym krucyfiksem, poprzedzona kruchtą. Dach dwukalenicowy, kryty gontem z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę. Zwieńczoną blaszanym hełmem z latarnią. Wnętrze podzielone na trzy części dwoma rzędami słupów po dwie sztuki z arkadami. Pozorne sklepienia kolebkowe w nawie głównej i prezbiterium. W nawach bocznych stropy płaskie z fasetą. Chór muzyczny wsparty na słupach z wybrzuszonym parapetem w części środkowej i prospektem organowym. Belka tęczowa z krucyfiksem z XVIII w. Ołtarz główny i dwa ołtarza boczne wczesnobarokowe z poł. XVII w. Ambona z XX w. z rokokowym baldachimem i rzeźbami czterech Ewangelistów. Krucyfiks z XVII w. Dzwonnica drewniana. Zbudowana na planie kwadratu i kryta gontowym dachem namiotowym z dzwonami odlanymi po 2 wojnie światowej. Ogrodzenie murowane z cegły.
Miejscowości należące do parafii:
Bądków, Besiekierz Rudny, Biała wieś kościelna, Ciosny, Cyprianów, Dzierżązna, Kębliny, Kolonia Głowa, Kolonia Wola Branicka, Leonów, Michałów, Moszczenica, Ostrów, Rosanów, Swoboda, Warszyce, Wola Branicka.
Zdjęcia wykonane 20.06.2015r.
BIAŁA RAWSKA – kościół murowany p.w. św. Wojciecha, Biskupa i Męczennika.
Parafia św. Wojciecha, erygowana w XIV w.
Rys historyczny: Biała Rawska już w X w. wraz ze swoją kaplicą pw. św. Anny była głównym ośrodkiem misyjnym Mazowsza. Na początku XI w. patronem kościoła został św. Wojciech. Parafię erygowano dopiero w XIV w. Budowę obecnego kościoła w stylu gotyckim p.w. św. Wojciecha rozpoczął biskup chełmski Mikołaj Kościelecki. Po jego śmierci, w 1518 r., biskup płocki Jakub Buczacki doprowadził do ukończenia prac i wyposażył kościół. W tym okresie powstało istniejące do dzisiaj prezbiterium oraz zakrystia. W czasie wizytacji bp. W. Goślickiego, w 1603 r., murowany kościół był w stanie opłakanym, aż wreszcie spłonął od uderzenia pioruna w 1712 r., po czym został odbudowany w stylu barokowym z inicjatywy biskupa poznańskiego Antoniego Onufrego Okęckiego. Prawdopodobnie wtedy zbudowano istniejącą do dzisiaj nawę główną. Około 1846 r. dobudowano neogotycką fasadę, a w 1932 r. zbudowano dzwonnicę.
Obecny kościół, jednonawowy, stoi na miejscu starszego, drewnianego kościoła, wzmiankowanego w XIII w., a istniejącego już może nawet w XII w. Wewnątrz kościoła znajduje się m.in. barokowa, bogato zdobiona ambona w kształcie łodzi żaglowej, siedemnastowieczna chrzcielnica (z piętnastowieczną misą) oraz organy pochodzące z XIX w. Na ścianach znajdują się malowidła wykonane technikami al fresco i al secco. W kościele św. Wojciecha znajduje się cudowny obraz Matki Boskiej Miłosiernej, który miałby być ufundowany przez królową Bonę. Wizerunek ten, nieznanego autorstwa, namalowany jest na drewnie.
W rzeczywistości obraz Matki Bożej Miłosiernej pojawił się w Białej Rawskiej pomiędzy rokiem 1673 a 1717. Wzmiankowany jest podczas wizytacji bp. Adama Rostkowskiego jako fundacja Franciszki Wolskiej, dziedziczki Chrząszczewa. Obraz ten, za zgodą Stolicy Apostolskiej, ukoronowany został w dniu 12 VI 2000 r. przez arcybiskupa metropolitę gnieźnieńsko-warszawskiego Józefa kard. Glempa, prymasa Polski. Kościół jest zjednoczony „szczególną więzią duchową” z Papieską Bazyliką Matki Bożej Większej w Rzymie. Z tego tytułu w określone dni można tu uzyskać odpust zupełny, nadany na mocy dekretu Penitencjarii Apostolskiej z dnia 8 VII 2009 r.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Aleksandrów, Błażejewice, Bronisławów, Chrząszczew, Chrząszczewek, Franklin, Franopol, Julianów Lesiewski, Koprzywna, Krukówka, Lesiew, Marchaty, Marianów, Narty, Niemirowice, Orla Góra, Ossa, Pągów, Podlesie, Podsędkowice, Porady Górne, Przyłuski, Rokszyce, Rosławowice, Rzeczków, Słupce, Stanisławów, Stara Wieś, Szwejki Małe, Teodozjów, Teresin, Wola Chojnata, Wólka Lesiewska, Zakrzew, Zofianów, Zofiów, Żurawia, Żurawka
Ulice: (w Białej Rawskiej) Akacjowa, Brukowa, Gęsia, 15-Grudnia, Jana Pawła II, Klonowa, Kościuszki, Kwiatowa, Lipowa, Łąkowa, Mickiewicza (domy prywatne), Mickiewicza (nry 14, 16, 20, 26, 28, 28a, 29, 29a, 29b, 30, 32, 36, 40, 42, 44, 44a), Narutowicza, Ogrodowa, Plac Wolności, Plantowa, Polna, Przemysłowa, Różana, Sasanek, Szeroka, Topolowa, Tulipanowa, Wiejska, Wojska Polskiego (domy prywatne), Wojska Polskiego (numery 1,3,5,7), Zakątna
Zdjęcia wykonane 14.09.2011r.
BIAŁYNIN – kościół murowany p.w. św. Wawrzyńca, Diakona i Męczennika.
Parafia św. Wawrzyńca.
Rys historyczny: Początki parafii św. Wawrzyńca w Białyninie sięgają XV w. Wtedy też zbudowany został pierwszy drewniany kościół. W 1520 r., podczas wizytacji arcybiskupa metropolity gnieźnieńskiego Jana Łaskiego, prymasa Polski, proboszczem był tutaj ks. Jakub ze Skierniewic, osadzony między 1481 a 1493 r. przez arcybiskupa metropolitę gnieźnieńskiego Zbigniewa Oleśnickiego, prymasa Polski. Miał on do pomocy wikariusza i sługę kościelnego, których utrzymywał ze swoich dochodów. Prawdopodobnie pierwszy kościół musiał być w stanie ruiny, bowiem w 1521 r. abp Jan Łaski ufundował kolejny kościół, modrzewiowy, o zrębowej konstrukcji. Sto lat później miał go restaurować arcybiskup metropolita gnieźnieński Wawrzyniec Gembicki, prymas Polski (1615-1624). Wizytujący parafię w 1761 r. archidiakon łowicki ks. Józef Marcinkowski odnotował, iż w starym kościele było już siedem ołtarzy.
W 1872 r. ponownej restauracji świątyni dokonał ówczesny proboszcz, ks. Żydanowicz, jednak efekt działań był krótkotrwały i latach 1908-1910, staraniem ks. Sylwestra Gałeckiego, na jego miejscu wzniesiony został obecny murowany kościół pw. św. Wawrzyńca diakona i męczennika, zaprojektowany przez Jarosława Wojciechowskiego z Warszawy. Na początku prac, 5 X 1908 r., biskup sufragan warszawski Kazimierz Ruszkiewicz poświęcił kamień węgielny. 10 VIII 1910 r. kościół został poświęcony przez ks. Germana Grabowskiego, proboszcza i dziekana rawskiego, a 11 V 1930 r. konsekrowany przez biskupa sufragana warszawskiego i jednocześnie biskupa polowego Stanisława Galla.
Stojąca w centrum wsi świątynia w stylu neoromańskim jest murowana z cegły i obłożona licówką. Wejście ujęte jest w trzy arkady i wsparte na kamiennych kolumnach, z boku usytuowana jest niewysoka, przysadzista wieża-baszta dzwonnicza. Kościół jest dwunawowy. Szeroką nawę główną zamyka wieloboczna absyda prezbiterium. Secesyjna rzeźba ołtarzowa w typie „Tron Łaski” jest niezwykłą kompozycją symboli: centralne miejsce zajmuje w niej krzyż, przy którym są wykute w kamieniu herby Polski i Litwy, postacie Adama i Ewy oraz świętych patronów Polski. Nad całością góruje postać Boga Ojca.
Dwa późnorenesansowe ołtarze boczne pochodzą ze starego kościoła. W zamknięciu nawy bocznej stoi ołtarz Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej. W nawie, nad ołtarzykiem z figurką św. Franciszka, wisi obraz Jezusa Miłosiernego, pędzla Ewy i Kazimierza Kawów. Okna wypełniają secesyjne witraże, przedstawiające św. Michała Archanioła z ognistym mieczem, w towarzystwie trzech Aniołów Stróżów, tulących dzieci w strojach łowickich, a także Najświętsze Serce Maryi oraz polne kwiaty. W prezbiterium od strony południowej umieszczono witraż ukazujący męczeństwo św. Wawrzyńca. W kościele znajduje się zabytkowa monstrancja z 1640 r. z herbem Jelita. Jedyną pozostałością po dawnym kościele jest obecnie drewniany, ostrołukowy portal z XVI w., umieszczony w drewnianej kaplicy, zbudowanej w początkach XIX w., znajdującej się na leżącym nieopodal kościoła cmentarzu parafialnym. Portal posiada m.in. prostokątne obramowanie z maswerkami, na których widnieją stylizowane głowy zwierząt oraz rzeźbione węgary.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Białynin Krasówka, Białynin Latków, Białynin od Jeżowa, Białynin od kolejki, Białynin Podbór, Białynin Stara Wieś, Białynin Szydłowiec
Zdjęcia wykonane 24.12.2006r.
BOGUSZYCE – kościół drewniany św. Stanisława, Biskupa i Męczennika.
Parafia św. Sanisława Biskupa, erygowana w XV w.
Rys historyczny: Pierwsze wzmianki o osadzie Boguszyce pochodzą już z 1374 r. Parafia została założona na pewno przed 1462 r. W 1521 r. arcybiskup metropolita gnieźnieński Jan Łaski, prymas Polski, miał dokonać jej ponownej erekcji i konsekrować nowo wybudowany drewniany kościół, przy którym duszpasterzowało dwóch kapłanów: proboszcz i wikariusz. Niestety, po niespełna 30 latach uległ on zniszczeniu (prawdopodobnie spaleniu) i na jego miejsce wybudowano nowy, modrzewiowy, p.w. św. Stanisława biskupa i męczennika, który do dziś pełni rolę kościoła parafialnego. Świątynia powstała w latach 1550-1558. Jej fundatorem był Wojciech Boguski herbu Rawicz, ówczesny ekonom królewski folwarku w Warnawie, a od 1562 r. podskarbi generalny królewszczyzn mazowieckich. Świątynia została konsekrowana 28 XII 1558 r. przez biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego.
Kościół posiadał sześć ołtarzy i taki stan potwierdził sto lat później zapis wizytacyjny z 1763 r. Kościół zbudowany jest jako konstrukcja zrębowa z oszalowaniem deskowym. Posiada trzy nawy, przykryte wysokim, dwuspadowym dachem pokrytym gontem. Pośrodku dachu znajduje się mała sygnaturka. Wnętrze kościoła zdobi cenne wyposażenie, które podkreślają trzy ołtarze szafiaste z datami 1558 r. Dwa ołtarze są późnogotyckie – mistrza „IS”: z rzeźbioną grupą Rodziny Marii w polu środkowym oraz ze scenami z życia Chrystusa na rzeźbionych i malowanych skrzydłach oraz mistrza „PS”: z malowanymi postaciami św. Piotra, św. Pawła, św. Hieronima i św. Jana Chrzciciela na skrzydłach oraz Męczeństwa św. Sebastiana w zwieńczeniu. Ołtarz główny to renesansowy poliptyk, wykonany przez malarza i rzeźbiarza warszawskiego Jana Jantasa. Pośrodku znajduje się rzeźbiarska grupa Ukrzyżowania.
Dekoracja malarska ścian i stropu kościoła boguszyckiego jest imitacją wnętrza murowanej świątyni, wyposażonej w bogate detale architektoniczne, monumentalne malowidła ścienne oraz obszerne płaszczyzny pokryte inskrypcjami, co przykuwa wzrok wchodzących. Na ścianach można zobaczyć wiele scen biblijnych. Wyjątkowe są elementy groteski np. osioł grający na wioli, czy świnia grająca na bębnie. Sklepienie pokrywają polichromie przypominające kasetony o różnych wzorach geometrycznych z roślinną dekoracją. W prezbiterium umieszczono wizerunek Pantokratora, czyli Chrystusa Wszechwładcy oraz czterech Ewangelistów. Boguszyckie polichromie wykonano w latach 1558-1569, a ich fundatorami byli Wojciech Boguski, jego żona Izabella Skorucianka i jej drugi mąż Jan Grabia.
Podczas jednego z remontów renesansową dekorację zamalowano farbą olejną, spod której wydobyto ją dopiero w 1951 r. Zakończone kilka lat temu prace konserwatorskie pozwoliły ustalić, że ma ona kilku autorów, na co wskazuje zróżnicowany styl i poziom artystyczny. Za jednego z nich uważa się wspomnianego Jana Jantasa. Jego dziełem jest także krzyż na belce tęczowej i późnogotycki tryptyk w ołtarzu głównym. Podczas rekonstrukcji w latach pięćdziesiątych XX w. odkryto na nim sygnaturę „Iantas fecit” i datę „1558”. W kościele zachowały się również dwie inne nastawy ołtarzowe z sygnaturami „IS”, pochodzące z tego samego roku i umieszczone w ołtarzach bocznych. Zespół kościoła parafialnego św. Stanisława biskupa wpisany jest do rejestru zabytków jako zabytek klasy zerowej. W rejestrze figuruje także: stojąca obok drewniana dzwonnica z XVIII w., przeniesiona z Lubochni w 1962 r., cmentarz kościelny z ok. 1890 r., ogrodzony kamiennym murem z czterema kapliczkami w jego narożach z 1898.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Boguszyce Duże, Boguszyce Glisna, Boguszyce Małe, Boguszyce Parcela, Dziurdzioły, Garłów, Kaliszki, Księża Wola, Małgorzatów, Nowe Byliny, Soszyce, Stare Byliny, Zarzecze, Zawady, Zielone
Zdjęcia wykonane 27.08.2006r. i 06.02.2012r.
Zdjęcia wykonane 30.09.2012r.
CIELĄDZ – kościół murowany p.w. Trójcy Świętej.
Parafia Świętej Trójcy, erygowana XV w.
Rys historyczny: Parafia w Cielądzu erygowana została przed rokiem 1428, na co wskazują akta Kapituły Poznańskiej, w których pod tą datą widnieje informacja o plebanie Roslausie. Podczas wizytacji biskupa poznańskiego Wawrzyńca Goślickiego w 1603 r. stał tu drewniany kościół parafialny pw. Świętej Trójcy i Wszystkich Świętych. W roku 1785 był on restaurowany przez miejscowego dziedzica Jana Rzeszotarskiego. Po pożarze starej świątyni 9 VI 1795 r. na terenie ogrodu plebanijnego postawiono tymczasową drewnianą kaplicę, w której aż do roku 1856 sprawowana była Najświętsza Ofiara. W latach 1818-1856 z funduszy parafian i dziedzica Karola Gustawa Wolffa wystawiony został murowany kościół, poświęcony 13 XI 1856 r. Podczas I wojny światowej Niemcy wysadzili kościelną wieżę, niszcząc dach, sklepienie, organy i wyposażenie wnętrza. Dzięki ofiarności parafian świątynia została odbudowana w 1919 r. Od 1971 r. w Cielądzu duszpasterzują misjonarze ze Zgromadzenia Ducha Świętego.
Neogotycki kościół tworzy prostokątna nawa, niższe i węższe od niej prezbiterium oraz kaplica po prawej stronie. Nad dwuspadowym dachem góruje od strony ściany frontowej wpisana w bryłę niewielka wieża. W absydzie prezbiterium stoi współczesny ołtarz główny, który zaprojektował i wykonał ks. Tadeusz Furdyna SDB. Po bokach łuku tęczowego wiszą obrazy: św. Rocha, współpatrona parafii i kościoła oraz św. Antoniego. Kaplica boczna po święcona jest Matce Bożej Różańcowej. Przy lewej ścianie bocznej podwieszona jest neogotycka ambona z 1856 r. okna wypełniają witraże z przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w., autorstwa ks. T. Furdyny SDB, przedstawiające m.in.: Jezusa Miłosiernego, św. Jana Pawła II, bł. Jakuba Laval CSSp, bł. Daniela Brottier CSSp i bł. Marię od Pana Jezusa Dobrego Pasterza (Franciszkę Siedliską).
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Cielądz, Grabice, Gułki, Komorów, Niemgłowy, Ossowice, Sanogoszcz, Stolniki, Wisówka
Zdjęcia wykonane 03.09.2006r. i 01.01.2007r.
CZERNIEWICE – kościół drewniany p.w. św. Małgorzaty, Dziewicy i Męczennicy.
Parafia św. Małgorzaty, Dziewicy i Męczennicy.
Rys historyczny: Początki życia liturgicznego w Czerniewicach sięgają XIV w. Pierwszy kościół, modrzewiowy, p.w. św. Andrzeja Apostoła, wzniósł przed 1350 r. Miecław z Konecka, kasztelan kowalski. Świątynia nie miała jednak praw parafialnych. Dopiero jego syn Andrzej, zwany Rzeszotko ze Skrzyńska herbu Łabędź – marszałek dworu księcia płockiego Siemowita IV, podkomorzy sochaczewski – w 1413 r. dokonał fundacji kościoła, określając dokumentem jego uposażenie w gruntach, młynie, daninach i dziesięcinie folwarcznej. Jednocześnie w tym samym roku wystarał się u arcybiskupa gnieźnieńskiego Mikołaja Trąby o kanoniczną erekcję parafii przy tymże kościele. Arcybiskup Trąba, za pozwoleniem Kapituły Gnieźnieńskiej, powiększył uposażenie tutejszego plebana, odstępując mu dziesięciny swego stołu ze wsi Czerniewice.
W 1645 r. wybudowany został w Czerniewicach nowy, również drewniany, kościół p.w. św. Andrzeja Apostoła i św. Małgorzaty dziewicy i męczennicy, konsekrowany tegoż samego roku. Według tradycji miał spłonąć 10 lat później, podpalony przez Szwedów. Powszechnie przyjęto twierdzenie, iż w drugiej połowie XVIII w. wzniesiony został trzeci kościół, dedykowany tym samym patronom. Zastanawia jednak zapis wizytującego parafię w 1762 r. archidiakona łowickiego ks. Józefa Marcinkowskiego, potwierdzający istnienie tegoż kościoła oraz datę jego fundacji i konsekracji w roku 1645, określający jego stan jako „ecclesia ligna, antiqua, reparata” (kościół drewniany, stary, naprawiony). Musiał więc być w dobrym stanie i nie było potrzeby budowy nowego. Co więcej, nie wspomina o spaleniu kościoła. Można więc przypuszczać, że stojąca do dzisiaj drewniana świątynia w Czerniewicach nie pochodzi z drugiej połowy XVIII w., jak potocznie twierdzono, lecz z 1645 r., choć nie jest to oczywiste.
W 1871 r. ówczesny proboszcz ks. Wojciech Fatrasiewicz dobudował od południa zakrystię i oszalował kościół. W pięciobocznie zamkniętym prezbiterium znajduje się ołtarz główny z rzeźbą Ukrzyżowanego Chrystusa i dwiema postaciami aniołów czuwających u podnóża. ołtarze boczne ofiarowane zostały Matce Bożej Nieustającej Pomocy oraz św. Andrzejowi Apostołowi, patronowi kościoła. obok kościoła znajduje się drewniana, oszalowana dzwonnica konstrukcji słupowej. 20 V 1990 r. parafianie rozpoczęli budowę nowego, większego kościoła. Kamień węgielny pod jego budowę poświęcił św. Jan Paweł II, a aktu wmurowania dokonał 27 V 1992 r. biskup łowicki Alojzy Orszulik. Po 23 latach od rozpoczęcia budowy, w sobotę 8 VI 2013 r. biskup łowicki Andrzej F. Dziuba dokonał konsekracji kościoła, dedykując go św. ojcu Pio. Wnętrze świątyni kryje podwyższone prezbiterium, z krzyżem i figurą konającego Chrystusa na centralnej ścianie. Po obu stronach umieszczono bolejących aniołów oraz postacie św. Andrzeja Apostoła, patrona starego kościoła oraz św. Małgorzaty dziewicy i męczennicy, patronki parafii. Ponadto w kościele znajduje się ołtarz boczny z obrazem i relikwiarzem św. o. Pio oraz obrazem Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Słoneczne ściany zdobią kolorowe, współczesne stacje Drogi Krzyżowej oraz obrazy św. Floriana, Matki Bożej Częstochowskiej oraz Trójcy Świętej.
Kiedy w Czerniewicach wybudowano nowy kościół pojawił się pomysł, aby stary drewniany kościół przenieść do skansenu pod Dmosinem. Jednak część mieszkańców sprzeciwiła się tym planom i świątynia pozostała na swoim miejscu. Zbiegło się to z ważnym odkryciem bardzo cennych polichromii we wnętrzu. Wykonano odkrywki, z których wynika, że ściany kryją malarstwo figuralne o dużej wartości historycznej. Ostatnie badania dendrochronologiczne, przeprowadzone jesienią 2015 r., wykazały, że najstarsze belki użyte do budowy kościółka pochodzą z 1409 r., inne z następnych lat. Według badaczy świątynię w Czerniewicach zbudowano w dwóch etapach. Najpierw, ok. 1423 r., powstało prezbiterium i część nawy głównej, a później reszta obiektu. Wyniki badań potwierdzają, że jest to najstarszy zachowany drewniany kościół w województwie łódzkim.
Opracował: ks. kan. dr Paweł Staniszewski
Miejscowości należące do parafii:
Wsie: Annopol, Annów, Czerwienice, Dąbrówka, Dzielnica, Gaj, Józefów, Lechów, Mała Wola, Paulinów, Stanisławów Studziński, Studzianki, Studzianki Nowe, Teodozjów, Wielka Wola.
Zdjęcia wykonane 17.12.2006r. i 15.04.2007r.
Zdjęcia wykonane 30.10.2011r.
Remont kościoła drewnianego w Czerniewicach.
Zdjęcia wykonane 25.03.2018r. i 28.02.2019r. i 15.08.2019r. i 01.03.2020r.
Kościół drewniany w Czerniewicach po remoncie.
no images were found
CZERWIŃSK nad WISŁĄ – kościół murowany p.w. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny.
Parafia Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny.
Rys historyczny: Najcenniejszy dziś zabytek sztuki romańskiej na Mazowszu to dzieło będące w rzeczywistości efektem wielu przekształceń z epoki gotyku, baroku i przede wszystkim poważnych ingerencji budowlano-architektonicznych z początku wieku XX.
Najstarszy zachowany dokument dotyczący kościoła pochodzi z 1155 roku. Jest to bulla protekcyjna papieża Hadriana IV, przesłana przeorowi Gwidonowi oraz kanonikom regularnym kościoła Marii Panny w Czerwińsku. Dokładna data erygowania świątyni nie jest znana, co pozwala niektórym badaczom na wysuwanie śmiałych hipotez. Ponieważ nie miejsce tu na dociekanie, czy kościół powstał jeszcze za panowania Bolesława Krzywoustego i rządów (1129-56) biskupa płockiego Aleksandra z Malonne, czy też znacznie później, przyjmijmy za bezpieczną datę drugą ćwierć wieku XII. Budowla to była imponująca. Trójnawowa, beztranseptowa bazylika wzniesiona z granitu na skarpie wiślanej, ozdobiona została dwiema czworobocznymi, strzelistymi wieżami w masywie zachodnim, co w owych czasach musiało robić spore wrażenie na wiernych i przejezdnych. Wnętrze wydłużonej nawy głównej przykryte zostało spadzistym dachem bez stropu belkowego, opartym tylko na drewnianej więźbie dachowej. Powiększało to znacznie perspektywę wnętrza i wrażenia wiernych, szczególnie wieczorową porą, gdy imponujący kościół rozświetlały światła świec. Od wschodu świątynia zamknięta była trzema apsydami. W zakończeniu naw bocznych istniały płytkie, wydzielone od prezbiterium kaplice. Nawa główna łączyła się z bocznymi poprzez szerokie, półkoliste arkady wykonane z granitowych klińców, wsparte na przemian na granitowych kolumnach i filarach. Przestrzeń międzywieżowa w masywie zachodnim wypełniona została od wewnątrz emporą, na którą wejście znajdowało się z poziomu klatki schodowej w wieży południowej. Pięciokondygnacjowe wieże zachodnie przeprute zostały biforialnymi przeźroczami okiennymi na poziomie trzecim, czwartym i piątym. Oprócz portalu zachodniego, do kościoła wiodły jeszcze dwa wejścia boczne – od południa i północy. Za wzór dla architektonicznych rozwiązań kościoła czerwińskiego podaje się zgodnie XI- i XII-wieczne przykłady sakralnych budowli francuskich i saskich.
Miejscowości należące do parafii:
Czerwińsk nad Wisłą oraz miejscowości: Boguszyn Nowy, Boguszyn Stary, Bolino, Chmielewo, Garwolewo, Gawarzec Dolny, Gawarzec Górny, Janikowo, Komsin, Parlin, Praga, Sielec, Stobiecin, Wilkowuje, Wilkówiec, Wola, Zarębin, Zdziarka.
Zdjęcia wykonane 10.11.2011r.
Zdjęcia wykonane 12.11.2011r.
DRZEWICA – kościół murowany p.w. św. Łukasza Ewangelisty.
Parafia św. Łukasza Ewangelisty.
Rys historyczny: Kościół został wzniesiony w 1315 r. z fundacji rodu Drzewieckich herbu Ciołek. Został wybudowany z ciosu kamiennego i cegły w stylu gotyckim i miał charakter obronny. W 1321 r. została erygowana parafia pw. św. Łukasza przez Janisława Arcybiskupa Gnieźnieńskiego. W 1462 świątynia została całkowicie wykończona przez braci Mikołaja i Jana, którzy pieczętowali się po mieczu herbem Ciołek, a po kądzieli herbem Gryf. W latach 1551-1610 był w rękach kalwinistów. W latach 1908-1914 r. świątynia została rozbudowana w stylu neogotyckim według planu architekta Jarosława Wojciechowskiego.
Miejscowości należące do parafii:
Augustów, Brzustowiec, Dąbrówka, Drzewica, Jelnia, Krzczonów, Strzyżów, Zakościele, Zychorzyn (część wsi), Żardki, Żdżary.
Zdjęcia wykonane 21.10.2007r.
Zdjęcia wykonane 22.07.2012r.
